حسن مافی آثاری ارزشمندی در حوزه کودک و بزرگسال دارد که از جمله آن ها می توان به «بهشت همین جاست»، «عاشقانه های غزل»، «عارفانه های غزل»، «آفتاب»، «مهتاب» و ... اشاره کرد.
بگذارید از اینجا شروع کنیم که قیصر امین پور چگونه شاعری است؟
اصولا شاعران به دو گروه تقسیم می شوند گروه اول شاعرانی که تعهد و احساس مسئولیتی نسبت به جامعه دارند و شاعرانی که هنر را برای هنر می خواهند و معتقدند که باید فقط از هنر لذت برد حتی اگر در جامعه کاربردی نداشته باشد. قیصر جزء شاعران دسته اول است و به خاطر علاقه اش به ادبیات از دام پزشکی انصراف داد و در رشته ادبیات فارسی تحصیل کرد. وی هم شاعر است، هم نویسنده و هم ناقدی توانا. به عنوان مثال در کتاب «سنت و نوآوری در شعر معاصر» که عنوان رساله دکتری او نیز بوده است نقد زیبایی دارد که چگونه از سنت به نوآوری در شعر معاصر رسیده ایم.
قیصر از معدود نویسندگان و شاعرانی دانست که هم در حوزه بزرگسال و هم کودک آثار ارزشمندی خلق کرده است. کتاب «تنفس صبح»، «آیینه های ناگهان»، «گلها همه آفتابگردانند» و «دستور زبان عشق» از جمله آثار وی در حوزه بزرگسال و کتاب های «به قول پرستو» و «مثل چشمه، مثل رود» از جمله آثار وی در حوزه کودک است.
ویژگی اشعار قیصر که باعث شده نام وی درکنار بزرگان شعر و ادب قرار بگیرد در چیست؟
بزرگترین خصوصیت و ویژگی اشعار قیصر سادگی و روانی و در عین حال شعر بودن آثار اوست که تبدیل به نظم نشده است. غزل های او بسیار ساده و روان است و تصاویر زیبا و ملموسی دارند. اندیشه هایش خیلی در لفافه های عرفانی و فلسفی پیچیده نشده و نیازی به تفسیر ندارد، البته به جزء کتاب «دستور زبان عشق». تلمیحاتی که وی به کار می برد اغلب به گونه ای است که همه به آن آشنا هستند شعرش مانند سعدی سهل و ممتنع است و خیلی به دنبال آن نبوده که مانند سیمین بهبهانی، حسین منزوی، منوچهر نیستانی، احمد شاملو و ... که سبک جدیدی از خودشان به جای گذاشته اند،در وزن نوآوری کند و از قالب جدیدی استفاده کند.
دیگر ویژگی شعر قیصر، تصرف زبانی است که مانند بسیار شاعران دیگر به کار برده. مثلا در شعر «خوشا هر باغ را بارانی از سبز/ خوشا هر دشت را دامانی از سبز» می بینیم نوعی تصرف زبانی در این بیت وجود دارد. همچنین او اصطلاحات ریاضی، علوم، منطق و ... را وارد غزل و شعر امروز کرده است، مانند «شعاع درد مرا ضرب در عذاب کنید/ مگر مساحت رنج مرا حساب کنید».
قیصر به یک سری از سمبل ها معنای جدیدی اضافه کرده است. مثلاً در برخی اشعارش «دیوار» را به «گور» تشبیه کرده است در حالی که دیوار در شعرهای گذشته همیشه پناهگاه یا حایلی بوده برای رسیدن به چیزهای موردنظر اما در زمان جنگ به دلیل موشک باران و فروریختن دیوارها، آنها را به گور تشبیه کرده است. «این جا/ دیوار هم/ دیگر پناه و پشت کسی نیست/ کاین گور دیگری است/ که ایستاده است/ در انتظار شب» وی تصویرهای جدیدی را به شعر امروز اضافه کرده است.
موضوعاتی که قیصر دستمایه اشعار خود قرارداده در سال های متمادی تغییر یافته است. این تحول شعری چگونه است؟
اشعار قیصر را در سه حوزه می توان تقسیم بندی کرد. شعر جنگ که از «تنفس صبح» شروع می شود، شعر اعتراض که بسیار کمرنگ است و شعر درد، رنج، تردید و شعر مرگ اندیشی سه حوزه ای است که قیصر به آنها پرداخته است. اصولا قیصر در دوره اول زندگی اش بیشتر به آرمانگرایی و شهادت می پردازد، حتی آرزوی شهادت در بعضی اشعار وی وجود دارد. غزل ها و شعرهای اولیه او بیشتر حماسی است اما بعدا می بینیم تعهد او به درد و رنج بشری و رسیدن به آرزوهایی که نسل ایشان داشته اند و دردهای اجتماعی پررنگ تر شده و می خواسته از همه مشکلات اجتماعی و چیزهایی که مردم با آنها روبه رو هستند مانند بی عدالتی ها صحبت کند و یکسری از تضادها را بیان کند و در شعرهایی که در دوره دوم زندگی اش سروده مجموعه سوالات و تردیدها بیشتر در شعرش دیده می شود، مانند اشعار کتاب «دستور زبان عشق».
جنگ و دفاع مقدس در شعر قیصر امین پور چه جایگاهی دارد؟
قیصر جزء شاعرانی ست که به شعر متعهد است. قیصر در حوزه جنگ شعرهایی را برای دفاع مقدس سروده است و در این اشعار از واژه هایی مثل جنگ، شهدا، عشق الهی، عشق عرفانی، امام زمان و دلتنگی هایی که در این زمینه وجود دارد، می پردازد. تاثیری که امین پور در غزل های امروز و شعر معاصر گذاشت بسیار زیاد است.
در فضای انقلاب و جنگ حضوری فعال داشته و این مسائل در شعر وی بسیار تاثیرگذار بود و اگر بخواهیم تعدادی از شاعران دفاع مقدس را نام ببریم نام وی در کنار شاعرانی چون مشفق کاشانی، سید حسن حسینی، علیرضا قزوه و سیمین بهبهانی قرار می گیرد. تاثیر وی در شعر امروز را می توان در سه حوزه بررسی کرد؛ ساده و روان بودن، اضافه کردن تصاویر جدید به شعر امروز و استفاده از اصطلاحاتی که مرسوم نبوده است.
حرف دل قیصر به عنوان یک شاعر ؟
قیصر مثل خیلی از شعرا یک انسان بود با همه مسایلی که انسان ها با آن روبه رو هستند و بیش از آنکه به شعر عاشقانه بپردازد، سعی کرده از درد و رنج مردم سخن بگوید؛ او شاعری متعهد است اما اعتقادی به ماندن در درد و رنج ندارد و می گوید که باید تلاش کنیم خودمان را تغییر دهیم و از این درد و رنج رها کنیم.
