قالَ علیه السلام: إنَّ الصَّمْتَ بابٌ مِنْ أبْوابِ الْحِکْمَه، یَکْسِبُ الْمَحَبَّه، إنَّهُ دَلیلٌ عَلی کُلِّ خَیْرٍ   .

فرمود: همانا سکوت و خاموشی راهی از راههای حکمت است، سکوت موجب محبّت و علاقه میگردد، سکوت راهنمائی برای کسب خیرات میباشد.

ذوالقرنین یکی از شخصیت‌های قرآن و کتاب مقدس است. بر اساس قرآن، ذوالقرنین، سه لشکرکشی مهم داشت؛ نخست به باختر، سپس به خاور و سرانجام منطقه‌ای که در آن یک تنگه کوهستانی وجود داشت. او انسانی یکتا پرست و مهربان بود و از طریق دادگری منحرف نمی‌شد و به همین جهت مشمول لطف خدا بود؛ او یار نیکوکاران و دشمن ستمگران و ظالمان بود و به مال و ثروت دنیا علاقه‌ای نداشت؛ او هم به خدا ایمان داشت و هم به روز رستاخیز؛ او سازنده سدی بود که در آن به جای آجر و سنگ، از آهن و مس استفاده شده‌ است و هدف او از ساختن این سد، کمک به گروهی مستضعف در مقابل ظلم و ستم قوم یاجوج و ماجوج بوده ‌است.(برگرفته از جلد 12تفسیر نمونه صفحه 525 تا 531)

علمای اسلام تا یک قرن اخیر در مورد ذوالقرنین دچار سردرگمی بودند و هیچ کدام با قاطعیت و با استدلال این شخصیت را با شخصیت‌های معروف تاریخی تطبیق نداده‌اند. البته در کتاب روح المعانی تا حدودی از نظریه مفسران قرآن عدول شده و چنین آمده ‌است که ذوالقرنین، همان فریدون پسر اثفیان پسر جمشید، پنجمین پادشاه پیشدادی ایران زمین و پادشاهی دادگر و فرمانبردار خدا بوده است.

نخستین فردی که از اسلام شناسان و مفسران و تاریخ‌دانان جهان اسلام با قاطعیت ذوالقرنین را با شخصیت تاریخی کوروش تطبیق داد، ابوالکلام آزاد متفکر هندوستانی در کتاب ذوالقرنین یا کوروش کبیر بود؛ بعد از او، تفاسیر شماری از مفسرین معاصر مانند مودودی، سلطان حسین، علامه طباطبایی صاحب المیزان و آیت‌الله مکارم شیرازی صاحب تفسیر نمونه حکایت از آن دارد که مشخصاتی که از ذوالقرنین در قرآن، روایات و داستان‌ها آمده ‌است، با منش تاریخی کوروش بزرگ همسویی بیشتری نسبت به دیگر پادشاهان مشهور تاریخ دارد. ادامه مطلب...

میزان الحکمه ، ح 22

به راستی گناه امام حسین علیه السلام چه بود که باید این چنین خود و خانواده و یارانش کشته می  شدند و به اسارت گرفته می  شدند؟!

 روزی که شود «اِذا السماءُ انْفَطَرَت»                       وانگه که شود «اِذا النُّجومُ انْکَدَرَت»
من دامن تو بگیرم اندر «سُئِلَت»                            گویم: صنما! «بِأَیِّ ذنبٍ قُتِلَت؟!»
... وَ إِذَا الْمَوْءُدَةُ سُئِلَتْ بِأَىِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ (1)
و آنگاه که از زنده به گور شده پرسش شود: به کدامین گناه کشته شده است؟!
«مَوْوُودة» اسم مفعول مونث از ماده ی «وَأَدَ» به معنای دختری است که زنده در زیر خاک دفن شده باشد. (2) معنای اولیه ی این آیه، مربوط به زنده به گور کردن دختران نوزاد در عصر جاهلیت است؛ اما در بعضی از روایات در تفسیر این آیه توسعه داده شده است؛ بگونه ای که هرگونه مظلومیت را شامل می  شود و از آن جایی که اهل بیت علیهم السلام به  ویژه حضرت سیدالشهدا علیه السلام مظلوم  ترین  های تاریخ هستند، بارزترین مصادیق این آیه ی شریفه می باشند.
از امام علی علیه السلام درباره ی معنای این آیه پرسیده می شود، حضرت می فرماید: «منظور از الْمَوْءُدَةُ به خدا سوگند مودت و ولایت ما است و به خدا سوگند که این آیه به صورت ویژه درباره ی ما است» (3) ادامه مطلب...

هشتم آبان، سالروز درگذشت تاسف بار شاعر معاصر کشورمان، دکتر قیصر امین پور است. به همین مناسبت با حسین مافی،  شاعر،نویسنده و مدیر انتشارات سایه گستر درباره قیصر و شعر او به گفتگو نشتیم که در ادامه می آید.

حسن مافی آثاری ارزشمندی در حوزه کودک و بزرگسال دارد که از جمله آن ها می توان به «بهشت همین جاست»، «عاشقانه های غزل»، «عارفانه های غزل»، «آفتاب»، «مهتاب» و ... اشاره کرد.

بگذارید از اینجا شروع کنیم که قیصر امین پور چگونه شاعری است؟

اصولا شاعران به دو گروه تقسیم می شوند گروه اول شاعرانی که تعهد و احساس مسئولیتی نسبت به جامعه دارند و شاعرانی که هنر را برای هنر می خواهند و معتقدند که باید فقط از هنر لذت برد حتی اگر در جامعه کاربردی نداشته باشد. قیصر جزء شاعران دسته اول است و به خاطر علاقه اش به ادبیات از دام پزشکی انصراف داد و در رشته ادبیات فارسی تحصیل کرد. وی هم شاعر است، هم نویسنده و هم ناقدی توانا. به عنوان مثال در کتاب «سنت و نوآوری در شعر معاصر» که عنوان رساله دکتری او نیز بوده است نقد زیبایی دارد که چگونه از سنت به نوآوری در شعر معاصر رسیده ایم.

قیصر از معدود نویسندگان و شاعرانی دانست که هم در حوزه بزرگسال و هم کودک آثار ارزشمندی خلق کرده است. کتاب «تنفس صبح»، «آیینه های ناگهان»، «گلها همه آفتابگردانند» و «دستور زبان عشق» از جمله آثار وی در حوزه بزرگسال و کتاب های «به قول پرستو» و «مثل چشمه، مثل رود» از جمله آثار وی در حوزه کودک است.

ویژگی اشعار قیصر که باعث شده نام وی درکنار بزرگان شعر و ادب قرار بگیرد در چیست؟

 بزرگترین خصوصیت و ویژگی اشعار قیصر سادگی و روانی و در عین حال شعر بودن آثار اوست که تبدیل به نظم نشده است. غزل های او بسیار ساده و روان است و تصاویر زیبا و ملموسی دارند. اندیشه هایش خیلی در لفافه های عرفانی و فلسفی پیچیده نشده و نیازی به تفسیر ندارد، البته به جزء کتاب «دستور زبان عشق». تلمیحاتی که وی به کار می برد اغلب به گونه ای است که همه به آن آشنا هستند شعرش مانند سعدی سهل و ممتنع است و خیلی به دنبال آن نبوده که مانند سیمین بهبهانی، حسین منزوی، منوچهر نیستانی، احمد شاملو و ... که سبک جدیدی از خودشان به جای گذاشته اند،در وزن نوآوری کند و از قالب جدیدی استفاده کند.

 دیگر ویژگی شعر قیصر، تصرف زبانی است که مانند بسیار شاعران دیگر به کار برده. مثلا در شعر «خوشا هر باغ را بارانی از سبز/ خوشا هر دشت را دامانی از سبز» می بینیم نوعی تصرف زبانی در این بیت وجود دارد. همچنین او اصطلاحات ریاضی، علوم، منطق و ... را وارد غزل و شعر امروز کرده است، مانند «شعاع درد مرا ضرب در عذاب کنید/ مگر مساحت رنج مرا حساب کنید».

قیصر به یک سری از سمبل ها معنای جدیدی اضافه کرده است. مثلاً در برخی اشعارش «دیوار» را به «گور» تشبیه کرده است در حالی که دیوار در شعرهای گذشته همیشه پناهگاه یا حایلی بوده برای رسیدن به چیزهای موردنظر اما در زمان جنگ به دلیل موشک باران و فروریختن دیوارها، آنها را به گور تشبیه کرده است. «این جا/ دیوار هم/ دیگر پناه و پشت کسی نیست/ کاین گور دیگری است/ که ایستاده است/ در انتظار شب» وی تصویرهای جدیدی را به شعر امروز اضافه کرده است.

موضوعاتی که قیصر دستمایه اشعار خود قرارداده در سال های متمادی تغییر یافته است. این تحول شعری چگونه است؟

 اشعار قیصر را در سه حوزه  می توان تقسیم بندی کرد. شعر جنگ که از «تنفس صبح» شروع می شود، شعر اعتراض که بسیار کمرنگ است و شعر درد، رنج، تردید و شعر مرگ اندیشی سه حوزه ای است که قیصر به آنها پرداخته است. اصولا قیصر در دوره اول زندگی اش بیشتر به آرمانگرایی و شهادت می پردازد، حتی آرزوی شهادت در بعضی اشعار وی وجود دارد. غزل ها و شعرهای اولیه او بیشتر حماسی است اما بعدا می بینیم تعهد او به درد و رنج بشری و رسیدن به آرزوهایی که نسل ایشان داشته اند و دردهای اجتماعی پررنگ تر شده و می خواسته از همه مشکلات اجتماعی و چیزهایی که مردم با آنها روبه رو هستند مانند بی عدالتی ها صحبت کند و یکسری از تضادها را بیان کند و در شعرهایی که در دوره دوم زندگی اش سروده مجموعه سوالات و تردیدها بیشتر در شعرش دیده می شود، مانند اشعار کتاب «دستور زبان عشق».

جنگ و دفاع مقدس در شعر قیصر امین پور چه جایگاهی دارد؟

 قیصر جزء شاعرانی ست که به شعر متعهد است. قیصر در حوزه جنگ شعرهایی را برای دفاع مقدس سروده است و در این اشعار از واژه هایی مثل جنگ، شهدا، عشق الهی، عشق عرفانی، امام زمان و دلتنگی هایی که در این زمینه وجود دارد، می پردازد. تاثیری که امین پور در غزل های امروز و شعر معاصر گذاشت بسیار زیاد است.

 در فضای انقلاب و جنگ حضوری فعال داشته و این مسائل در شعر وی بسیار تاثیرگذار بود و اگر بخواهیم تعدادی از شاعران دفاع مقدس را نام ببریم نام وی در کنار شاعرانی چون مشفق کاشانی، سید حسن حسینی، علیرضا قزوه و سیمین بهبهانی قرار می گیرد. تاثیر وی در شعر امروز را می توان در سه حوزه بررسی کرد؛ ساده و روان بودن، اضافه کردن تصاویر جدید به شعر امروز و استفاده از اصطلاحاتی که مرسوم نبوده است.

حرف دل قیصر به عنوان یک شاعر ؟

 قیصر مثل خیلی از شعرا یک انسان بود با همه مسایلی که انسان ها با آن روبه رو هستند و بیش از آنکه به شعر عاشقانه بپردازد، سعی کرده از درد و رنج مردم سخن بگوید؛ او شاعری متعهد است اما اعتقادی به ماندن در درد و رنج ندارد و می گوید که باید تلاش کنیم خودمان را تغییر دهیم و از این درد و رنج رها کنیم.